Book Series Brepols Nederlandstalig fonds

Ziekte en zorg in de Kempen

Renier Snieders, geneesheer in de 19de eeuw

Gil Tack

  • Pages: 240 p.
  • Size:216 x 280 mm
  • Illustrations:79 b/w
  • Language(s):Dutch
  • Publication Year:2015

  • € 28,31 EXCL. VAT RETAIL PRICE
  • ISBN: 978-2-503-56505-7
  • Paperback
  • Available


Een gedetailleerd verslag van ellende, ziekte en leed in het 19de-eeuwse Turnhout door Renier Snieders, geneesheer, ambtenaar en schrijver in deze stad.

Het boek is eveneens verkrijgbaar in de Standaard Boekhandel (Turnhout) of te bestellen via de lokale boekhandel.

Subject(s)
Review(s)

"Renier Snieders was vijftig jaar werkzaam als huisarts in Turnhout – van 1838 tot aan zijn dood in 1888. Bijzonder is dat hij praktiseerde in de meest opmerkelijke periode van de geneeskunde: toen het medisch denken fundamenteel veranderde van uroscopie en aderlaten naar microscopie en antiseptisch werken in de natuurwetenschappelijke traditie van Pasteur en Lister. In Ziekte en Zorg in de Kempen. Renier Snieders, geneesheer in de 19de eeuw beschrijft historisch demograaf Gil Tack zijn leven en zijn medische werkzaamheden. (...) Je leest en voelt de omwenteling die zich in de geneeskunde voltrok. Het boek is bovendien fraai geïllustreerd met foto’s uit het familiearchief Snieders en het Turnhoutse Stadsarchief. Aanbevolen." (Jan van Eijck, Getuige van een historische omwenteling, medischcontact.nl, 3 mei 2017)

"Via het boek van Gil Tack verwerven wij thans een (waarschijnlijke) verklaring waarom Renier én minder productief was als literator én wellicht ook minder gedreven flamingant dan zijn boer August: hij was als geneesheer en gynaecoloog een briljant academicus, wetsgeneesheer, forensisch onderzoeker, gevangenisarts en didactisch publicist in al die onderdelen van zijn beroep. (...) Mede daardoor is hij wel de observator van vele misstande in het sociale weefsel, evenwel zonder daar een emancipatorische aanklacht aan toe te voegen. Op dat laatste aspect legt Gil Tack m.i. onvoldoende de nadruk in haar overigens stevig gedocumenteerde publicatie." (Frans-Jos Verdoodt, in: Wetenschappelijke Tijdingen. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, 75/2, 2016. p. 185. doi: https://doi.org/10.21825/wt.v75i2.12067)

BIO

Gil Tack (°1950) is historisch demograaf, museumgids in Turnhout en redactieraadslid van heemkundekring Het Bezemklokje.

Summary

Dr. Jan Renier Snieders (1812-1888) was naast huisarts, verloskundige, en chirurg in de regio Turnhout ook wetsdokter en expert in dienst van de overheid en tevens bescheiden romancier. De dokter laat een zeer uitgebreid archief na: zijn cursussen, brieven en notities uit zijn privépraktijk, zijn verslagen voor de overheid, en zijn romans. Door Snieders’ unieke positie geven deze archiefbronnen een bijzondere inkijk in het dagelijkse leven van de ‘gewone man’ in Turnhout en de Kempen op de overgang naar moderniteit: de bittere armoede, de schokkende leefomstandigheden en de harde impact van de industrialisatie op deze regio.

Snieders’ archiefbronnen zijn door Gil Tack verwerkt tot een boeiend relaas dat verrassend, aangrijpend en soms schokkend is. De documenten, die focussen op zieken en personen in moeilijkheden uit de onderlaag van de maatschappij, geven weer wat de mensen uit Turnhout en omgeving 150 jaar geleden doormaakten. Gil Tack weet hun leed helder te plaatsen binnen de bredere maatschappelijke evoluties in het België van de 19de eeuw. Een opmerkelijke studie dus op de grens van sociale geschiedschrijving, medische historiografie en erfgoedpraktijk.

 

TABLE OF CONTENTS

VOORWOORD    

JAN RENIER SNIEDERS, GENEESHEER IN DE NEGENTIENDE EEUW
Leven en werk       
De Kempen in de negentiende eeuw       
De persoon Renier Snieders        
Advies aan de lezer           

JAN RENIER SNIEDERS, GENEESHEER EN GYNAECOLOOG 
Artsenopleiding in Leuven 
Huisartsenpraktijk in Turnhout      
Cholera-epidemieën: een mysterie in negentiende-eeuws Europa
Strijd tegen andere besmettelijke ziekten 
Hondsdolheid of razernij: een ziekte om bang voor te zijn          
Eerste belangrijk succes: de koepokinenting       
Pastoorsmeid in barensnood in Zevendonk!        
‘Vroedkunde’ of gynaecologie in Turnhout          
Gevangenisarts in het kasteel      
Bijdrage tot de volksgeneeskunde
Geneeskunde, de rode draad in de roman Op de pijnbank        

JAN RENIER SNIEDERS, WETSDOKTER IN DE KEMPEN
Uitvoeren van lijkschouwingen     
Onderzoek van geweldpleging     
Onderzoek van seksueel geweld 
Bepalen van de toerekenbaarheid
Forensisch onderzoek in de kinderschoenen      

JAN RENIER SNIEDERS, ADVISEUR IN DIENST VAN DE OVERHEID   
Gezondheidsrisico’s door ‘kwalijke dampen’ en stank    
Bijkomende gezondheidsrisico’s in de leefomgeving      
Levenskwaliteit van de mensen   

BIBLIOGRAFIE     
Archieven  
Boeken en tijdschriften     
Websites